به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، مدیر دانشنامه فقه معاصر در جواب این سوال که آیا موضوعاتی همانند جراحی زیبایی یا لقاح مصنوعی که ریشه در روایات ندارند را باید در باب‌های فقهی قرار دهیم، گفت: معتقدم برای این مسائل باید ابواب خاصی در نظر گرفته شوند چون اگر متفرق شوند، کار ما مقداری سخت می‌شود لذا شبکه‌سازی برای این است که تأثیر و تأثر مسائل فقهی بر همدیگر را بفهمیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم حقانی فضل، مدیر دانشنامه فقه معاصر در این نشست به سخنرانی پرداخت و گفت: یک پرسش این است که مسائل فقهی چه ارتباطی با مسائل روز و همچنین با سایر مسائل دارند؟ این مسئله‌ای است که باید در فقه معاصر مشخص شود. ممکن است مسائلی به صورت عینی در جامعه وجود داشته باشند اما تبدیل به فقه نشده باشند یعنی فقیه در مورد آنها نظری نداده و در جایی مکتوب نشده باشند. چون این پرسش‌ها، پاسخ واضحی ندارند ما به این نتیجه رسیدیم که باید سیری از جزیی به کلی در راستای تدوین شبکه مسائل فقه‌های معاصر داشته باشیم یعنی آنچه در جامعه وجود دارد و انتقال این مسائل به فقها و مراجع تقلید را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم مردم عمدتاً چه چیزهایی را از مراجع پرسیده‌اند.
امکان خطا در تحلیل پدیده‌ها
وی افزود: بعید می‌دانم کسی از فقیهی پرسیده باشد آیا سوار شدن به هواپیما جایز است یا خیر؟ اما قطعا افرادی پرسیده‌اند که چگونه باید در هواپیما نماز بخوانیم؟ ما می‌توانیم در فقه، آینده‌پژوهی هم داشته باشیم و مثلاً بگوییم با این سیری که در علم پزشکی وجود دارد پس می‌توانیم حدس بزنیم که در آینده نه چندان دور با سوالات فقهی جدید در عرصه پزشکی مواجه خواهیم شد. همچنین پدیده‌های تکنولوژیک گاهی چنان جهش می‌کنند که ما را دچار مسائلی می‌کنند که برای ما قابل پیش‌بینی نبوده است.
مدیر دانشنامه فقه معاصر پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بیان کرد: در بسیاری از موارد هم توان پیش‌بینی نداریم و ممکن است با حوادث غیرمترقبه مواجه شویم که تبدیل به مسائل فقهی برای ما شوند. همچنین باید دانست امکان خطا در تحلیل پدیده‌ها هم وجود دارد لذا باید آنچه در عرصه واقعیت رخ داده است را گردآوری کرده و شبکه فقهی لازم را تدوین کنیم. حجت‌الاسلام فلاح در دانشنامه فقه معاصر گام اول را در این زمینه برداشتند و موارد لازم را گردآوری کردند. بنده وقتی این دانشنامه را بررسی کردم متوجه شدم بسیاری از مسائل برایم جدید هستند و هیچ وقت فکر نمی‌کردم تبدیل به مسئله فقهی شوند.
لزوم داشتن درک مناسب از امر معاصر
عبدالمجید مبلغی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به عنوان ناقد این نشست گفت: آنچه ارائه شد سودمند و ارزشمند بود و تلاش حجت‌الاسلام حقانی؛ حائز یک منطق راهگشا و نوعی دقت و خوش‌سلیقگی بود اما لازم است عرض کنم که در حوزه روش‌شناسی به معنای واقعی کلمه قرار نمی‌گرفت و تا زمانی که مواجهه ما با یک موقعیت، روش‌شناسانه نباشد از مواهب آن بهره‌مند نخواهیم شد. مسئله این است که اساساً ما در مرحله اول، نیاز به تأمل روش‌شناختی داریم و اگر این گام را محکم و سنگین بر نداشته باشیم آنگاه این مباحث در حد محدودی برای ما باقی می‌مانند.
اهداف شبکه‌سازی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا فلاح‌تفتی، مدیر علمی و محتوایی سایت ویکی‌شیعه نیز در این نشست گفت: نکته‌ای که به عنوان یک سوال زیربنایی مطرح شد ارتباط مسائل جدید با مسائل قدیم و همچنین ارتباط این مسائل با یکدیگر است. به نظرم باید مشخص کنیم اولا نگاه ما به فقه معاصر چیست؟ آیا فقه معاصر را بخشی از فقه می‌دانیم؟ مثلا اگر بحث فقه رسانه مطرح می‌شود آیا در کنار فقه نماز و فقه طهارت قرار می‌گیرد. برخی از پژوهشگران معاصر می‌گویند اینها دانش‌های بین‌رشته‌ای هستند لذا اگر نگاه ما به فقه پزشکی، یک دانش میان‌رشته‌ای باشد طبیعتاً مواجهه ما با آن به مثابه یکی از ابواب فقهی نیست و الزامات آن نیز، همین الزامات پذیرفته شده در فقه نیست.
انتهای پیام
